چشم هفتم آموزش دانش پنهان و اسرار روان
مطالب مرتبط
سالها دل طلب جام جم از ما می کرد انچه خود داشت ز بیگانه تمنا می کرد (حافظ شیرازی)
خیز تا دامن ز چرخ هفتمین برتر کشیم هفت کشور را به دور ساغری اندر کشیم (سنایی غزنوی)
ايوب تبری در نوشته‌ی فارسی كهن خود آورده است :
« به زبان پارسی دری او را ستاره‌‌ياب گويند و به پهلوی جام جهان نمای ، و به تازی صطرلاب نويسند . و ضربها و صورت كردارهاش از بسيار نوع است ، لكن نهاد جمله از سه روی است : يا كُری بود ، يا دَوری يا زورقی.اما كُری آن باشد كه چون گويی باشد گرد ، بر گرد قطب ثابت بركردار فلك ، بر وی نگاشته صورتهای بروج و ستارگان ثوابت . و پيشينيگان در روزگار قديم بر آن كردار داشتندی .اما دَوری آن باشد كه چون قرصهای بود گرد و پهن . و متاخران اندرين روزگار ما بيشترين برين كردار دارند .
و زورقي بركردار جامی بود نيم گرد ،و اندر شكم وی صورت فلك و جايگه ستارگان نگاشته باشند . و پارسيان در روزگار قديم برين كردار داشته اند . »
« حمزه اصفهانی آنرا
فارسی معرب دانسته و به ستاره يابش تفسير كرده گفته است : بزبان پهلوی آنرا جام جهان نما خوانند . و گفته اورا جمعی پسنديده و مقرون بصواب دانسته اند و گفته اند : كه حروف آن با اصطرلاب چندان فرقی ندارد و جز با تغير بعضی از حروف اختلاف بسياری در آنها نيست .»
استاد فرزانه بيرونی خوارزمی در التفهيم آورده است كه :
« مردم ، نام منجمی را سزاوار نشود اگر اين چهار دانش را بتمامی نداندو ايزد تعالی توفيق دهنده است بر صواب گفتار و كردار بمنت خويش 1-هندسه 2-شمار 3 – صورت عالم 4- احكام نجوم ».
بيرونی , جغرافيا ،هفت اقليم ، تقويم و اصطرلاب را در رده دومِ وابستگی به اين دانشآورده .وهمچنين جبر و مقابله را پيوسته‌ایديگربه اين دانش شمرده است.»
فردوسي توسي فرزانه آورده است:
پس آن جام بر كف نهاد و بديد درو هفت كشور همي بنگريد
زماهي به جام انـــدرون تا بره نگــاريده پيكــــــر بدو يكسره
چه كيوان چه هرمز چه بهرام و شير چو مـــاه و چو نــــــاهيد و تير
جام جمشید یا ستاره یاب زورقی :
اگر جام نیم کره‌ای بسازیم که از برج های بره تا ماهی درآن کشیده گردد و بتوان با کشیده‌هایی دیگر در آن سمت و ارتفاع خورشید و ماه – آغاز موسم های چهار گانه – آغاز ماه های سال – طلوع و غروب سالانه – اذان نیمروز و عصر – ساعت آفتابی سالانه – حرکات ماه وسیارات و ستارگان – و … را پیدا کنیم و نشان دهیم .
نوشته های ایوب تبری – حمزه اصفهانی و فردوسی توسی را اثبات نموده ایم و جام جمشید را پیدا نموده‌ایم.
باجام ساخته خود – برای خرافات احکام نجوم (astrology) هم میتوانیم دکانی باز نموده آینده را بازگو کرده در پی باور کنندگان ساده و نادان آن باشیم . و برای آن خریداران به استخاره و فال بینی و سعد و نحس کردن روزها و کار های خوب و بددر آن روز و ورد نویسی بپردازیم.
روش علمی ساخت جام جمشید !؟
چگونه این جام را بسازیم ؟
برای آماده کردن جام یا نیمکره میتوان از نیمه کردن دقیق کره های جغرافیایی یا توپی های کروی و یا از نیم کره های آماده ساخت شرکت لوازم کمک آموزشی واقع در جاده قدیم کرج بهره ببریم .
یک پرگار محکم پیچی دقیق هم نیاز داریم .
قطر داخلی این نیم کره را با پرگار بدست می آوریم .
عرض جغرافیایی جایگاه ما یا عرض جغرافیایی جام جمشید خود را باید داشته باشیم .
عرض 37 درجه را برای مثال برابر جایگاه ناظر بر می گزینیم .
روش هندسی پیدا نمودن شعاع ها ی دایره‌ها و کمانهای جام جمشید:
چون قطر درونی جام خود را با پرگار بدست آوردیم آنرا نیم می کنیم شعاع جام ما بدست می آید .
چون ما را ناچار به عادت بهره بری از فونت های عمو زاده های سامی داده اند . قطر راd و شعاع را rمی نامیم .
کاغذ یا مقوایی آماده می نماییم آنرا به میز خود ثابت می کنیم .
به شعاع جام خود دایره ای می زنیم . این دایره پایه کار‌های دیگر ما خواهد شد .
به اندازه همین شعاع یک میله نازک مسی نک تیز به نام چوبک درست مینماییم .
نامگذاری A-B-C-D که عموزاده های سلمی ما از روی الف – ب – ج – د هندسه ایرانی ما یاد گرفته اند را در هندسه خود مینویسیم .
قطر آنرا می کشیم . BC
مرکز دایره جای نک چوبک ما خواهد بود .O
قطر افقی این دایره برابرخط افق می باشد .BC
نگاه به نیم دایره پایینی نگاه به مقطعی از جام استBAC . نگاه به نیم دایره بالایی نگاه به آسمان و روشنان آن است .BSC( نگاره زیر ) نیم کره پایین تصویر نیمکره بالایی است .
دور دایره را به 360 بخش می نماییم . به روش هندسی میتوان یک دایره را به 72 بخش و سپس هر بخش را به پنج بخش نمود .
S سرسو (سمت الراس) را 90 و A سمت القدم را هم 90 می‌نامیم و A , C را صفر درجه می نامیم کمان های BA – CA – SB – SC همه به 90 درجه بخش شده و از صفر تا نود درجه می باشد .
روش کشیدن تصویر قطب بر جام :
کمان CG’ ارتفاع قطب است . که برابر عرض جغرافیایی و زاویه آن می باشد .G تصویر G’ بر جام است .
ارتفاع خورشید یا ستاره برابر کمانی آسمانی است که از چشم ناظر زمینی به آن رفته با خط افق چشمی او – این کمان برابر زاویه بین این دو خط می باشد . ( پژوهشگران و کار آموزان باید زمین مرکزی بیاندیشند.)
جام را بدست میگیریم . پرگار را به اندازه خط AB.باز میکنیم .
نک تیز پرگار را بر یک جای لبه جام می گذاریم و یک نیم دایره درون جام می کشیم . پایگاه پرگار را بر جام همD می نامیم – جای برخورد این نیم دایره با لبه جام در راست دید ما نقطه B و در چپ دید ما همان نقطه C است .
پرگار را با همین شعاع بر نقطه B جام می گذاریم نیم دایره دیگره در ون جام میکشیم .
این نیم دایره از نقطه D لبه جام گذشته و در لبه دیگر نقطه Fرا می سازد . این دو نیم دایره درون جام بر هم عمود بوده و جای برخورد آنها همان نقطه Aاست .
نقطه A جام نشیمن گاه چوبک ما است و آنرا مرکز جام می نامیم .
کمان BAC در جام را خط نیمروزان می نامیم .
پرگار را به اندازه کمان AGباز مینمایم .
پرگار را در مرکز جام گذاشته محل برخورد این شعاع پرگار را با نیم دایره BACدرون جام بدست می‌آوریم این نقطه در جام همان G است که تصویر قطب گذشته از نقطه O هندسه‌‌ی کشیده شده ماست .
روش کشیدن کمانهای ارتفاع خورشید :
X1i را برای کشیدن ارتفاع بر میگزینم در آ ن i بین 0 و 90 می باشد .
در X1iدرجه بیست را برمیگزینیم ( 20= i) .
در هندسه خود از O به X1iمی کشیم .
پرگار را به اندازه خط OX1i باز می نماییم .
جام را بدست گرفته به مرکز جام دایره ای میزنیم که بر جام بیافتد . ( میتوان رنگاهای گوناگونی برای هر بخش برگزید).
این دایره در کف جام ما دایره ارتفاع بیست درجه است . هر زمان که سایه نک چوبک ما که اندازه آن برابر شعاع درونی جام بوده و شاغولی بر مرکز جام نشانده خواهد شد – بر این دایره بیافتد ارتفاع آفتاب بیست درجه میگردد.
بستگی به بزرگی و کوچکی جام میتوان i را ده درجه به ده درجه یا پنج درجه ای یا یک درجه‌ای افزایش داد .
اگر ده درجه به ده درجه را برگزینیم باید شعاعهای 10-20-30-40-50-60-70-80- را در هندسه خود پیدا نموده و هشت دایره برجام با یک رنگ بکشیم .
لبه جام ارتفاع صفر و مرکز جام ارتفاع نود درجه را نشان میدهد . میتوان این دایره ها را با رنگ خودش مدرج نمود و بر جام نوشت .
روش کشیدن کمانهای سمت وسوی خورشید :
پرگار را به اندازه شعاع جام باز میکنیم .
آنرا بر لبه جام و برB – C – D – F جام گذاشته دایره لبه‌ی جام را از چهار بخش به دوازده بخش مینمایم .
به رنگ نیم دایره نیمروزان که پیش از این آنرا کشیدیم و به شعاع نوی پرگار که برابر خط AB است چهار دایره به مرکز نقطه های بدست آمده نو درلبه جام می کشیم این دایره ها همه از مرکز جام میگذرند و درون جام را به دوازده بخش مینماید .
زاویه بین هر یک ازین نیم دایره ها برابر سی درجه می شود . پس ما خطوط و کمانهای سمت خورشید را سی درجه سی درجه کشیده ایم .
اگر لبه جام را به جای دوازه بخش به سی و شش بخش به نماییم و به همین روش دایره های درونی سمت را بکشیم درجه بندی درون جام ده درجه به ده درجه خواهد شد .
چگونه سمت و ارتفاع خورشید را با این جام جمشید پیدا کنیم ؟
در آغاز باید تکیه گاهی برای جام بسازیم که بتوانیم جام جمشید خود را برآن گذاشته لبه آنرا تراز نماییم .
جام جمشید را به جای بازی برده چوبک آنرا بر مرکزش مینشانم و بر روی تکیه گاه خود تراز مینماییم .
زمانی که نیمروز شد و خورشید به اوج خود رسید سایه جام باید بر خط نیمروزان بیافتد و نقطه قطب جام پشت به خورشید باشد .
اگر نگاه کنیم تصویر چشم ما که به قطب بگذرد مانند خطی است که از نک چوبک به نقطه قطب جام جمشید خواهد رفت .
چون سایه پایه کار ما است نقطه B=180 / D=90 / C=360 / F=270 /در جام جمشید ما خواهد بود .
پس از اینکه جام خود را در عرض جغرافیایی جام تراز نمودیم . دیگر هرروز می توانیم در هر زمان که آفتاب داشته باشیم – هم ارتفاع خورشید و هم سمت آنرا با دقت جام جمشید خود بیابیم .
پژوهشگران باید بدانند که در آغاز باید عرض دقیق محل خود را بدانند و بجای عرض 37 درجه ای این نوشته آنرا بر گزیند. اگر چه بااین جام جمشید میتوانیم در هر عرض جغرافیایی سمت و ارتفاع خورشد را بدست آوریم اما برای کار های دیگر جام جمشید مانند پیدا کردن ساعت و زمان روزانه – گاهشماری و تقویم سالانه – طلوع و غروب سالانه و …. هر جام جمشید تنها در همان عرض جغرافیایی کار می کند که در آغاز برگزیده شده است.
این عرض جغرافیایی مانند 37 درجه دو دایره کامل در نیم کره شمالی و نیمکره جنوبی زمین است و جام جمشید ما در همه جاهایی زمین که عرض جغرا فیایی آن با عرض جام جمشید ما برابر است کار می کند .
پس جام جمشید این نوشته به عرض 37 درجه بر همه طولهای نیمکره شمالی و نیمکره جنوبی با عرض 37 درجه کار خواهد کرد .
روش کشیدن جای ستارگان همیشه پیدای آسمان :
پرگار را به اندازه BGباز مینماییم .
به مرکز قطب جام خود و به همین شعاع یک دایره درون جام می کشیم .
هرزمان به این دایره نگاه کنیم – جای چرخش ستارگان شمالی را که همیشه در همه شبهای سال پیداست می بینیم .
روش کشیدن کمانهای پیدا کردن زمان روزانه و ساعت آفتابی جام جمشید :
جام جمشید خود را بدست میگیریم و پرگار بر میکشیم .
