بازدیدها: 394
علوم خَفیّه یا علوم غریبه یکی از دو شاخهٔ “علوم” در تقسیمات قدیمی دانشها در نظام آموزش مدارس اسلامی بودهاست. شاخهٔ دیگر، یعنی علوم جلیّه ، به طب و منطق و هندسه و غیره مربوط است قوانین مشخصی داشت و در کتابها نوشته و در مکاتب تدریس میشد، ولی علوم خفیه – که علوم غریبه نیز نامیده میشوند – به نیروهای مافوق طبیعت میپردازد و اسرار آن در نزد عالمانش پنهان میماند.
باور اکثریت دانشمندان امروزی بر این است که توضیحات و ادعاهای نهانشناسی یا همان علوم خفیه با علم امروزین سازگاری ندارد و از راههای علمی بر مبنای روش علمی اثباتپذیر نیست زیرا علوم امروزی بیشتر به نوعی ادامه دهندهٔ مسیر پوزیتیویسم (تجربهگرائی) صرف جهت رسیدن به حقایق هستند و با توجه به نسبی و ناقص بودن علوم امروزی نمیتوان دلیل محکمی بر وجود یا عدم وجود چیزی که در این دایره (تجربهگرائی) نمیگنجد آورد.
محتویات
1 شاحه ها
1.1 خمسه محتجبه
1.2 خواص شناسی
2 دانشمندان و علوم خفیه
علوم و فنونی مثل طالع بینی ، جفر (علم الحروف) و رمل (علم نقطه) در رابطه با علوم شکل گرفتند و استفاده میشوند.
کلیه شاخههای علوم غریبه در کتب شیعه به ۳۴ شاخه به قرار زیر تقسیم میشود:
خمسهٔ مُحتجبه (کیمیا · لیمیا · هیمیا · سیمیا · ریمیا)
خواص شناسی (خواص اسماءالله · خواص آیات و سورهها · خواص ادعیه · حرز · خواص اوراد و اذکار و ختومات · خواص تعاویذ و رُقی · خواص حروف و جُمَل و اشکال · خواص الاشیاء · خواص طبعها)
جفر · رمل · عدد شناسی · علم اوفاق · تفأل · استخاره · علم الاعضاء · علم الاکتاف · وهم و دم · قیافهشناسی · کفبینی · ستاره بینی · ملاحم · تعبیر خواب · هیپنوتیزم · مانیه تیزم · تلقین به نفس · تله پاتی · تخلیه روح · روشن بینی .
خمسهٔ مُحتجبه
شاخههای علوم خفیه (خمسهٔ مُحتجبه) اینهاست :
کیمیا : کوشش در دگرش (تبدیل) کانی ها و فلزات ، علم اکسیر.
لیمیا : تبدیل قوای فاعل به مفعول یا بالعکس، علم طلسمات .
هیمیا : احوال ستارگان و حیوانات مرتبط با آنها، علم تسخیرات.
سیمیا : راز و رمز اعداد دیدن و تصرف موجودات تخیلی ، علم خیالات.
ریمیا : تردستی یا علم شعبدات.
پنج حرف اول نام این شاخهها که «خمسهٔ مُحتجبه» نامیده میشدند، عبارت «کُلَه سِر» را میسازد که به معنی مجموعهٔ اسرار است. و كَلِّه سَر هم ياد شده است كه مراد از او داشتن مغز و مفكره قوي است و اگر كسي را اين اسباب در دسترس نباشد، نبايد وارد اين مقوله گردد.
خواص شناسی
خواصشناسی گونهای شبه علم و از علوم خفیه است که میتواند شامل مباحث زیر باشد:
تعویذ (حرز) : در میان بسیاری اقوام از دیرباز باور به جن و موجودات تخیلی آسیبرسان رواج داشته و برای احساس امنیت در قبال آنها برخی افراد ورد و ذکرهایی را نوشته و با خود همراه میکنند که به این وردها و نوشتهها تَعویذ گفته میشود. گاه نیز به این منظور، گوهر، تکهسنگ، نگاره، سکه، آویزه، انگشتر، تندیس، گیاه یا جانور هم به کار میرود.
عدد شناسی (یا علم اعداد) : عددشناسی یعنی تفسیر اعداد به وسیله اعداد . عددشناسی پایه علم حروف است. عددشناسی در طالع بینی استفاده میشود. عددشناسی برای شخصیت شناسی نیز استفاده میشود.
خواص اسماءالله
خواص آیات و سورهها
خواص ادعیه
خواص اوراد و اذکار و ختومات
خواص تعاویذ و رُقی
خواص حروف و جُمَل و اشکال
خواص الاشیاء
خواص طبعها
دانشمندان و علوم خفیه
از قدیمیترین نامهایی که با علوم خفیه پیوند خورده، نام بلیناس حکیم است، که در منابع بسیاری از جمله کتاب الفهرست (تألیف در 377 هجری) و تاریخ الحکماء به عنوان بنیانگذار علوم غریبه یاد شدهاست. از اوستن ، کیمیاگر دوران هخامنشی نیز به عنوان نخستین فردی که دربارهٔ جادو نوشته است، یاد شده است. در میان دانشمندان ایرانی نیز ابن سینا ، خواجه نصیرالدین طوسی ، شیخ بهایی در مورد علوم غریبه آثاری دارند. ابن سینا رسالهٔ کنوزالمعزمین را دراین مورد نوشت و رساله شاقول را گسترش داد و قسمتهایی از کشکول شیخ بهایی به علوم غریبه و خواص اسماء حسنی اختصاص دارد.
جهت داشتن هر گونه سوال و یا تجربه ای در این ضمینه، در تالار گفتمان مطرح نمایید .